درباره شيوه پيشبرد برگزاري اين كرسي‌ها در دانشگاه فردوسي با دكتر علي يوسفي، معاون فرهنگي و اجتماعي اين دانشگاه گفت‌وگو كرده‌ايم:
- اجازه بدهيد با آيين‌نامه برگزاري كرسي‌هاي آزادانديشي شروع كنيم.ارزيابي شما از آيين‌نامه فعلي چيست؟
اين آيين‌نامه هم بي‌نقص نيست، اما همه مسائل كرسي‌هاي آزادانديشي مربوط به آيين‌نامه نمي‌شود و به اراده مديريت دانشگاه در حوزه فرهنگي و اجتماعي نيز بستگي دارد كه تا چه حدي مصمم به پياده‌‌سازي اين ايده هست. همه نگراني‌هايي كه مانع از به جريان افتادن آزادانديشي در محيط دانشگاه مي‌شود از طريق آيين‌نامه قابل حل و فصل نيست. بايد دانشگاه در همه شئون خودش در وهله اول درگير اين فرايند آزادانديشي بشود، مثلا اينكه كلاس هم با يك رويكرد آزاد‌منشانه توسط استاد اداره شود يا يك رويكرد انتقادي در آموزش دانشگاهي جريان پيدا كند كه دانشجويان آزادانديشي و آزاد‌منشي را كاملا تجربه و به آن اعتقاد پيدا كنند. نكته ديگر اينكه آزادانديشي در خارج از چارچوب‌هاي آموزش و پژوهش متداول دانشگاهي و در چارچوب گفت وگوهاي آزاد جريان پيدا كند. آن چيزي كه الان تحت عنوان كرسي‌هاي آزادانديشي مطرح مي‌شود، فراهم كردن يك سلسه از گفت‌وگوهاي آزادانه روي موضوعات محل اختلاف يا محل نزاع فكري است. فكر مي‌كنم در اين بخش آنطور كه بايد و شايد توفيقات خيلي اساسي نداشته‌ايم ولي در يكي دو سال اخير تلاش‌هاي ويژه‌اي شده تا گفت‌وگوها ميان بخش‌هاي مختلف دانشگاهي رونق بيشتري پيدا كند.
- در دانشگاه فردوسي مشهد هم اين تدابير انديشيده شده‌است؟
بله، تسهيلاتي هم براي به جريان افتادن مباحث آزاد‌انديشانه پيش‌بيني شده است، در اين تدابير علاوه بر وضع مقررات متناسب، مشوق‌هايي مادي و معنوي هم پيش‌بيني كرده‌ايم. اينجا از پيشنهادها براي فعال‌سازي كرسي‌هاي آزادانديشي حمايت مي‌شود. افزون بر اينها برگزاري كرسي‌هاي آزادانديشي جزو اولويت‌هاي ماست، معتقديم كه اگر قرار است آگاهي به‌معناي واقعي كلمه در محيط دانشگاه جريان پيدا كند به جاي ارائه سخنراني صرف و تك‌گويي، مي‌تواند به‌صورت مناظره، پرسش و پاسخ و نقد و نظر باشد. بدين‌ترتيب عملا تا حد زيادي سخنراني‌ها و تك‌گويي‌ها را به سمت مناظره، پرسش و پاسخ و نقد ونظر سوق داده‌ايم تا آراي مختلف مطرح شود و شنونده بهتر بتواند پي به حقيقت ببرد. ما اينجا از هر پيشنهادي كه در چارچوب رعايت مقررات مربوطه براي برگزاري كرسي‌هاي آزادانديشي ارائه شود استقبال مي‌كنيم. اعلام كرده‌ايم موضوعاتي كه در آن مناقشه و اختلاف ديدگاه وجود دارد بهترين قالب براي عرضه كرسي‌هاي آزادانديشي است.
- برخي مي‌گويند در كرسي‌هاي آزادانديشي آزادي بيان وجود دارد ولي از نبود «آزادي پس از بيان» گلايه دارند. شايد هم به همين دليل است كه بحث مصونيت قضايي شركت‌كنندگان در كرسي‌هاي آزادانديشي مطرح شده‌است. آيا آزادي پس از بيان وجود ندارد؟
بخشي از بحث رونق كرسي‌هاي آزادانديشي مربوط به ماده7 است كه مي‌گويد برگزاري و ارائه نظرات در كرسي‌هاي آزادانديشي در چارچوب مقررات دانشگاه و آيين‌نامه مربوطه، منوط به تشخيص هيأت برگزاري كرسي در دانشگاه است و اشخاص حقيقي و حقوقي خارج از دانشگاه امكان هيچ‌گونه اعمال نظر و يا دخالت در برگزاري يا عدم‌برگزاري آن نخواهند داشت. در دانشگاه‌ها هر آنچه هيأت نظارت تصميم بگيرد قابل اجراست و عوامل خارج از دانشگاه مداخله ندارند و اين خودش يك نوع مصونيت است، ولي به‌معناي آن نيست كه هر چيزي و به هر شكلي امكان‌پذير باشد. در آيين‌نامه برگزاري كرسي‌هاي آزادانديشي چارچوب‌ها كاملا مشخص شده و يك مكانيسم نظارت روشني هم تعيين كرده‌است. اگر چارچوب مربوطه به‌درستي رعايت شود، اطمينان‌بخش است. ما در دانشگاه فردوسي براي نقدو نظر، مناظره و كرسي‌هاي آزادانديشي شرح نوشته‌ايم و دانشجويان مي‌دانند كه اگر مي‌خواهند فعاليتي در اين چارچوب انجام دهند بايد چه ملاحظاتي را رعايت كنند. بنابراين اگر مُرّ خود آيين‌نامه رعايت شود به نظر من ماده7 آيين‌نامه خودش مصونيت ايجاد مي‌كند.
- آيا تاكنون موردي بوده كه هيأت نظارت مجوز صادر كند ولي عوامل دانشگاه همچون حراست مانع از برگزاري كرسي آزادانديشي شوند؟
خيلي كم چنين مواردي رخ داده است. ما در درون دانشگاه چنين مشكلي در اين‌باره نداشته‌ايم، گاهي وقت‌ها ملاحظات و برخي نگراني‌ها كه از بيرون دانشگاه منتقل مي‌شود ممانعت و محدوديتي نيز ايجاد مي‌كند. در مواردي اين نگراني از طريق مذاكره حل شده و در موارد انگشت‌شماري نيز از برگزاري كرسي آزادانديشي منصرف شده‌ايم.
- بايد فعالان را تشويق كرد
علي يوسفي: بايد بسط كرسي‌هاي آزادانديشي در راهبرد فرهنگي همه دانشگاه‌ها گنجانده و همه ملزومات آن از نظر اداري و سازماني فراهم شود. حمايت، تضمين و تشويق لازم هم بايدوجود داشته باشد. براي مثال اعضاي هيأت علمي كه در اين فرايندها وارد مي‌شوند، در نظام ارتقاي آنها تأثيرگذار باشد. مشاركت براي دانشجويان و فعالاني كه در كرسي‌هاي آزادانديشي ورود پيدا مي‌كنند مزيت و امتياز تلقي شود. بخش قابل توجهي از رونق آزادانديشي در محيط دانشگاه نيز به تجديدنظر در نظام آموزش و پژوهش دانشگاهي وابسته است و همه آن توسط حوزه فرهنگي و در بخش فعاليت‌هاي داوطلبانه انجام نمي‌شود.
نظر شما